Τα υπέρ και τα κατά της συμφωνίας - Χωρίς "κούρεμα" χρέους και αναπτυξιακό πακέτο δεν το... σώζει η κυβέρνηση

Αναμφισβήτητα όταν σε μία συμφωνία υπάρχουν μέτρα 8 δισ. ευρώ για μία διετία τη στιγμή που ο ελληνικός λαός και οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν «στεγνώσει» από τα μνημόνια του Παπανδρέου, του Σαμαρά και του Βενιζέλου, σίγουρα δεν μπορείς να χαρακτηρίσεις το συμβιβασμό μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών, που επιτυγχάνεται, θετικό. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι έναν απολογισμό και να ζυγίσεις τα υπέρ και τα κατά.

Αυτές τις ώρες παίζεται στις Βρυξέλλες, όπως αναφέρουν από το Μέγαρο Μαξίμου, το ζήτημα του «κουρέματος» του ελληνικού χρέους και του αναπτυξιακού πακέτου που μπορεί να λάβει η Ελλάδα για να υπάρξει μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση και να βγει από το φαύλο κύκλος της αβεβαιότητας.

Αν καταφέρει η κυβέρνηση και τα επιτύχει αυτά τότε θα μπορέσει να σώσει τα προσχήματα και να περάσει, με δυσκολία βέβαια, τη συμφωνία από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ. Οι πρώτες αντιδράσεις βέβαια έχουν εκδηλωθεί και όσο φωτίζονται όλες οι πτυχές της συμφωνίας,εκείνες θα αυξάνονται. Αν δεν τα καταφέρει, τότε ο Αλέξης Τσίπρας θα βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση.

Κάνοντας λοιπόν έναν απολογισμό σίγουρα θα μετρήσει στα θετικά ένα «κούρεμα» του ελληνικού χρέους. Όπως και να γίνει αυτό. Συζητείται για παράδειγμα να εξαγοράσει ο ESM τα 27 δισ. ευρώ που διακατέχει η ΕΚΤ και λήγουν το 2022 με χαμηλότερα επιτόκια και με δυνατότητα συμμετοχής της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Αυτό είναι ένα έμμεσο «κούρεμα» του χρέους. Μένει να δούμε αν θα επιτευχθεί.

Τα χαμηλά πρωτογενή πλεονάσματα είναι επίσης μία θετική εξέλιξη. Εκεί που θα ήταν 3% για το 2015, θα είναι 1% και εκεί που προβλέπονταν 4,5% για το 2016, θα είναι τελικώς 2%. Αυτό συνεπάγεται εξοικονόμηση κονδυλίων ή μείωση των μέτρων που υποτίθεται ότι θα έπαιρνε τα επόμενα χρόνια η κυβέρνηση.

Η κυβέρνηση εκτιμά επίσης πως διατήρησε τις «κόκκινες γραμμές» στο θέμα της περικοπής των συντάξεων, αφού δεν κόβονται ούτε οι κύριες ούτε οι επικουρικές. Υπάρχει, βέβαια, μία αύξηση των εισφορών στο 5%. Ταυτόχρονα και η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος δεν θα εφαρμοσθεί.

Όσον αφορά στις δαπάνες του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, αυτές μπορεί να κόβονται κατά 200 εκατομμύρια ευρώ, αλλά δεν αφορούν περικοπές μόνο στις αμυντικές δαπάνες, όπου σήμερα δεν έχουμε να πάρουμε ούτε βίδες, αφορούν στο γενικό προϋπολογισμό, δηλαδή στις λειτουργικές δαπάνες.

Στα θετικά της ελληνικής πρότασης και της νέας συμφωνίας, η κυβέρνηση περιλαμβάνει τα εξής:

· Δεν θα ισχύσουν, όπως ζητούσαν οι θεσμοί, η μείωση του ποσού των 1.500 ευρώ και η κατάργηση του ανώτατου ορίου 25% στις κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών για χρέη στην εφορία, όπως και η αύξηση του επιτοκίου που εφαρμόζεται στο πρόγραμμα ρύθμισης οφειλών.

· Προβλέπονται φοροαπαλλαγές σε μόνιμους κατοίκους νησιών με χαμηλά εισοδήματα.

· Οι πρόωρες συντάξεις θα περιοριστούν από το 2016 σταδιακά (και όχι από 30.06.2015) μέχρι το 2025, διατηρώντας τις εξαιρέσεις για ειδικές κατηγορίες (βαρέα και ανθυγιεινά, μητέρες ΑΜΕΑ), χωρίς να θίγονται θεμελιωμένα δικαιώματα.

· Το ΕΚΑΣ δεν θα καταργηθεί, αλλά θα αντικατασταθεί από το 2020 από ένα νέο πλαίσιο προστασίας των χαμηλοσυνταξιούχων.

· Δεν θα εφαρμοστεί η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος, που θα μείωνε τις συντάξεις κατά 500 εκατ. ευρώ.

· Θα αυξηθεί η σύνταξη ανασφάλιστων του ΟΓΑ.

· Παραμένουν οι φόροι υπέρ τρίτων που χρηματοδοτούν το ασφαλιστικό σύστημα.

· Δεν θα προχωρήσουν οι αλλαγές για τις μαζικές απολύσεις και τον συνδικαλιστικό νόμο.

· Η κυβέρνηση θα νομοθετήσει για την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και την αύξηση του κατώτατου μισθού.

· Η κυβέρνηση απέρριψε την πρόταση των θεσμών για την ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ, καθώς και τη λειτουργία της «μικρής ΔΕΗ».

· Δεν θα γίνει καμία περικοπή σε μισθούς του δημόσιου τομέα, με βάση τα όσα ίσχυαν στις 31/12/2014.

· Όσον αφορά στις ιδιωτικοποιήσεις, η συμφωνία προβλέπει ελάχιστο ποσό επένδυσης για κάθε ιδιωτικοποίηση, προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων, δέσμευση από τη πλευρά των επενδυτών για την προώθηση της τοπικής οικονομίας, υποχρεωτική συμμετοχή του δημοσίου στο κεφάλαιο, προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομίας, εξαίρεση της μεταφοράς [πώληση] των μετοχών του ΟΤΕ από τη λίστα των προαπαιτούμενων των θεσμών.

Τώρα όσον αφορά στα αρνητικά της συμφωνίας προβλέπονται:

· ΦΠΑ: Θα τον πληρώνουν όλοι με συντελεστές 6%-13%-23%. Προβλέπονται έσοδα 680 εκατ. ευρώ επιπλέον εφέτος και 1,360 δισ. ευρώ το 2016. Για να βγουν τα 2 δισ. ευρώ επιπλέον, απαιτούνται ανατιμήσεις πολλών ειδών και υπηρεσιών με μετάταξη σε υψηλότερο συντελεστή (π.χ διπλός ΦΠΑ στα ξενοδοχεία ή και στα εστιατόρια) αλλά και κατάργηση της έκπτωσης ΦΠΑ -τουλάχιστον για Μύκονο και Σαντορίνη- αλλιώς ο «λογαριασμός» δεν βγάζει τα νούμερα που θέλει η κυβέρνηση. Στο χαμηλό συντελεστή παραμένουν βιβλία και φάρμακα (6% αντί 6,5%). Τα φάρμακα πάντως βαρύνουν κατά το μεγαλύτερο ποσοστό τα ασφαλιστικά Ταμεία και το ίδιο το δημόσιο, ενώ σε μικρότερο ποσοστό αφορούν στην τσέπη του ασφαλισμένου.

· Αύξηση εισφορών: Η κυβέρνηση καταργεί τη μείωση κατά 3,9% στις εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων (2,9% και 1% αντίστοιχα) με στόχο να εισπράξει 350 εκατ. ευρώ φέτος και 800 εκατ. το 2016. Με τα λεφτά αυτά, όμως, είχαν σκοπό να κάνουν προσλήψεις οι επιχειρήσεις –και είχαν αρχίσει να γίνονται- αλλά πλέον θα αρχίσουν τις απολύσεις.

· Αύξηση της εισφοράς για επικουρικά Ταμεία: Θα αυξηθεί από 3% στο 3,5% δηλαδή θα λείψουν την τσέπη και την οικονομία άλλα 120 εκατ. ευρώ φέτος και επιπλέον 250 εκατ. το 2016.

· Αύξηση εισφορών υγείας στις συντάξεις: Η εισφορά αυξάνεται από το 4% στο 5% και μειώνει 1% οριζόντια όλες τις συντάξεις (π.χ 8 ευρώ επιπλέον σε μηνιαία σύνταξη 800 ευρώ). Το μέτρο αποδίδει 135 εκατ. φέτος και 270 εκατ. του χρόνου.

· Επιβολή εισφοράς 5% στις επικουρικές: Θα την πληρώνουν «υπερ Υγείας» μόνον όσοι παίρνουν επικουρικές. Είναι έμμεσο ψαλίδι 5% σε όλες τις επικουρικές, ακόμη και σε χαμηλές συντάξεις ή σε εκείνες που τα Ταμεία τους δεν αντμετώπιζαν πρόβλημα βιωσιμότητος για να απειλούνται με «ψαλίδι». Τιμωρούνται εκατομμύρια συνταξιούχοι που πλήρωναν για να πάρουν επικουρική σύνταξη, αλλά τη γλιτώνουν λίγες εκατοντάδες χιλιάδες που πλήρωναν ελάχιστες εισφορές και λαμβάνουν ΕΚΑΣ (που και αφορολόγητο είναι και προβλέπει μισή συμμετοχή σε γιατρούς και φάρμακα εν σχέσει με όλους τους υπόλοιπους). Θα επιβαρυνθούν με 240 εκατ. ευρώ το 2016.

· Πρόωρες συντάξεις: Η κατάργηση των πρόωρων συντάξεων δεν θα γίνει άμεσα αλλά σταδιακά. Για αυτό θα αποδώσει «ψίχουλα», δηλαδή μόλις 60 εκατ. ευρώ φέτος και 300 εκατ. ευρώ το 2016, από το σύνολο των 8 δισ. στη διετία ως τέλος του 2016.

· Αύξηση (αντί κατάργησης) της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης: και πάλι πλήρης αντιστροφή των εξαγγελιών της κυβέρνησης (και των φοροελαφρύνσεων της προηγούμενης). Το μέτρο πλήττει όσους βγάζουν από χίλια ευρώ το μήνα μεικτά (μαζί με τους φόρους) ισοπεδώνει ευθέως ό,τι έχει απέμεινει από τη μεσαία τάξη, στοχοποιεί όσους βγάζουν 30.000 ευρώ το χρόνο (όχι καθαρά) σαν πλούσιους και προνομιούχους αλλά στερεί την αγορά και τα νοικοκυριά από 220 εκατ. ευρώ φέτος και άλλα 250 εκατ. το 2016.

· Έκτακτη εισφορά 12% στις επιχειρήσεις: θα πιάσει όχι εκείνες που είχαν 5 εκατ. ευρώ κέρδη, ούτε καν από 1 εκατ. και πάνω αλλά από 500.000 ευρώ. Θα πληρώσουν χαράτσι 945 εκατ. για το 2015 και 405 εκατ. για το 2016, με την προϋπόθεση πως οι λιγοστές κερδοφόρες εταιρείες ... δεν θα μειωθούν περαιτέρω -αλλιώς ο συντελεστής μπορεί να αυξηθεί ξανά αντίστοιχα.

· Φόρος 29% αντί 26% για επιχειρήσεις με κέρδη άνω των 100.000 το 2016: προβλέπεται ένα τεράστιο νούμερο εσόδων, ύψους 410 εκατ. ευρώ, αλλά είναι αμφιβόλου εισπραξιμότητος και μπορεί να μεταφράζεται σε απολύσεις αφού το 2014 ήταν μόλις 15.000 επιχειρήσεις που δήλωναν τόσα κέρδη, αλλά φέτος με μεγαλύτερη ύφεση είναι αμφίβολο και αν θα υπάρχουν τόσες για να πληρώνουν το 2016.

· Επιβολή φόρου διαφημίσεων: η κυβέρνηση ευελπιστεί να εξοικονομήσει 100+100 εκατ. ευρώ στη διετία, σε μια εποχή, όμως,που η συνολική διαφήμιση μπορεί να μην ξεπερνά ...τα διπλά! Αν δεν τα εξασφαλίσει η κυβέρνηση, θα πρέπει να βρει να τα κόψει ή να τα εισπράξει από αλλού!

· Ηλεκτρονικός τζόγος: πέραν ότι τα λεφτά αυτά θα βγουν από τον τζόγο, η κυβέρνηση προσδοκά έσοδα 25 εκατ. φέτος συν 225 εκατ. το 2016. Μαζί με τα 300 εκατ. ευρώ που είχαν ήδη μπει στο κρατικό προϋπολογισμό, ελπίζει να εισπράξει πάνω από μισό δισ. σε μάι διετία, σχεδόν δηλαδή όσα παίρνει ...από τον ΟΠΑΠ ολόκληρο το δημόσιο κάθε χρόνο!

· Άδειες κινητής τηλεφωνίας: Οι εταιρείες κινητής έδωσαn φέτος 190 εκατ. ευρώ για την ψηφιακή σύγκλιση και ευελπιστεί πως εν μέσω ύφεσης θα «κτυπήσουν» τις άδες 4G και 5G πληρώνοντας ... τα διπλάσια, δηλαδή 350 εκατ. ευρώ το 2016.

· Περικοπή αμυντικών δαπανών κατά 200 εκατ. ευρώ το 2016: ένα μέρος αυτών θα πήγαινε πάντως στην ελληνική αμυντική βιομηχανία, ενώ μένει να φανεί αν ο υπουργός Αμύνης θα αλλάξει τα σχέδια που έκανε –εκτός αν δεν υπάρχει πρόβλημα και δεν τα απαιτούσε η Άμυνα της χώρας.

· Αύξηση φόρου πολυτελούς διαβίωσης: συνολικά όσοι κατέχουν Ι.Χ. άνω των 2.500 κυβικών, σκάφη αναψυχής και πισίνες θα πληρώσουν 47 + 47 εκατ. ευρώ στη διετία.

Το συμπέρασμα λοιπόν που προκύπτει είναι πως αν δεν γίνει ένα «κούρεμα» του χρέους και δεν υπάρξει ένα αναπτυξιακό πακέτο, τότε η οικονομία θα μπεί και πάλι σε ύφεση και σύντομα θα απαιτηθούν νέα μέτρα. Απλά θα μας έχει μείνει… το ευρώ.